Campagnes in sectoren

Allergie voor bepaalde eiwitten in meelstof is een bekende beroepsziekte in de bakkerijsector. Werknemers kunnen klachten krijgen die lijken op hooikoorts zoals niesen, tranende ogen en een loopneus. Deze klachten kunnen uiteindelijk leiden tot beroepsastma met, in het ergste geval, blijvend verlies van longfunctie. Daarnaast kunnen werknemers eczeem krijgen door overgevoeligheid voor bepaalde stoffen.

Blootstelling aan meelstof

Uit onderzoek blijkt dat hoe hoger de blootstelling aan meelstof, hoe groter de kans dat een bakker op enig moment allergie ontwikkelt. Het is dus belangrijk om blootstelling aan meelstof zoveel mogelijk te beperken. Uit onderzoek is ook bekend welke situaties tot hoge blootstelling leiden. Eén van deze situaties is het schoonmaken in het algemeen en het gebruik van perslucht in het bijzonder.

Blij met Stofvrij

In de bakkerijsector loopt al jaren het programma Blij met Stofvrij om de gevolgen van blootstelling aan meelstof te beperken. Zo worden werknemers met beginnende klachten actief opgespoord. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan preventie. Maatregelen die bewezen effectief zijn, zijn opgenomen in het Handboek Stofbeheersing.

Verplichte maatregel

In de bakkerijsector is afgesproken dat er geen perslucht meer gebruikt mag worden voor schoonmaak. In plaats daarvan dient men gebruik te maken van een stofzuiger. Deze stofzuigers moeten wel aan bepaalde eisen voldoen:

• Filters moeten van dien aard zijn dat allergenen niet alsnog worden verspreid. De stofzuiger moet daarom voorzien zijn van een HEPA-filter EU12 of EU13.
• De stofzuiger moet voldoen aan de ATEX-richtlijnen.
• Naast eisen aan doorlaatbaarheid van het filter is het belangrijk om te kijken naar de prestaties van de stofzuiger als deegstukjes worden opgezogen en naar de mogelijkheden om opzetstukken te krijgen. Stofzuigers moeten namelijk geschikt zijn om het binnenste van bepaalde machines schoon te zuigen.

In 2018 is een onderzoek uitgevoerd betreffende stofzuigers geschikt voor de bakkerijsector. Dit rapport (pdf) is hier terug te vinden.

Aanpak endotoxinen bij de bron

Binnen het TNO-project ‘Aanpak endotoxinen bij de bron – Een schone start’ is een overzicht gemaakt van mogelijk kansrijke, effectieve en efficiënte maatregelen om de (persoonlijke) blootstelling aan endotoxinen in bedrijven die agrarische producten verwerken zo dicht mogelijk bij de bron aan te pakken. Dit met het doel om de persoonlijke blootstelling aan endotoxinen te verminderen tot onder de afgeleide gezondheidskundige advieswaarde van 90 endotoxinen eenheden per kubieke meter (EU/m³) (Gezondheidsraad, 2010).

Er is gezocht naar effectieve en efficiënte maatregelen. Het uitgangspunt is dat bronnen worden weggenomen of, als dat onvoldoende lukt, worden geïsoleerd (bijvoorbeeld door deze af te schermen). Mocht zelfs dat nog onvoldoende werken, dan kunnen organisatorische maatregelen getroffen worden, waardoor minder personeelsleden korter bloot staan aan die bronnen (bijvoorbeeld door schoonmaakwerkzaamheden te plannen na werktijd of de afscheiding van werkzaamheden of het plaatsen van een machine in een aparte ruimte). Tenslotte kan men persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken, maar die zijn in de praktijk vaak veel minder effectief dan in theorie, en gaan vaak ten koste van werkplezier en productiviteit.

Meer informatie:

• Selectie van kansrijke mitigatietechnieken voor reductie van blootstelling aan endotoxinen in de agro-food industrie
• Notitie generieke aanpak van endotoxinen bij de bron – mogelijkheden voor verbreding