Label stofvrij werken

Om een gereedschap of stofzuiger op te kunnen nemen in de databases gereedschappen of stofzuigers, dienen deze getoetst te worden. Ze krijgen dan een label stofvrij werken. Dit kan aan de hand van twee type toetsen:

Gebaseerd op metingen
Gelijkwaardigheidstoets

TNO-prestatietoets voor label stofvrij werken

TNO heeft een protocol ontwikkelt voor de uitvoer van de prestatietoets van gereedschappen en stofzuigers om te komen tot het uurlabel voor stofvrijwerken. Het protocol beschrijft hoe (hand)gereedschappen met hun specifieke beheersmaatregelen tijdens operationeel gebruik op een objectieve manier beoordeeld kunnen worden op de uitstoot van schadelijke stoffen (respirabel kwarts, houtstof (hardhout), asbest, lasrook, chroom, nikkel e.a.).

Het uitgangspunt voor het label stofvrij werken is de beoordeling van integrale gereedschapssystemen, bijvoorbeeld het gereedschap met stofafzuigkap, afzuigslang en stofzuiger. Met deze testmethodiek wordt de blootstelling beoordeeld van werknemers aan schadelijke stoffen ten opzichte van de geldende grenswaarden (GSW TGG-8u). De blootstelling wordt gemeten tijdens het bewerken (boren, schuren, slijpen, zagen, …) van de bouwmaterialen kalkzandsteen, beton, hout en overige materialen. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd in de Testkamer beschikbaar bij RPS te Zwolle, en betreft een relatief kleine werkruimte (15 m³).

De blootstelling tijdens het gebruik van het betreffende gereedschap of stofzuiger wordt getest bij 100% inschakelduur.
De Testkamer wordt geventileerd met 150 m³/uur (gefilterde) buitenlucht.
De blootstellingsmetingen worden uitgevoerd in de ademzone van de werknemer.
De meetresultaten worden getoetst aan de geldende grenswaarden (GSW TGG-8u) van de genoemde schadelijke stoffen. Tot slot wordt deze waarde omgerekend naar een uurlabels.

Neem contact op om het meetprotocol ‘Testkamer voor label Stofvrijwerken’ op te vragen.

Vraag een test aan

Gelijkwaardigheidstoets

Naast het uitvoeren van metingen in de Testkamer om te komen tot een prestatietoets, kan ook via een gelijkwaardigheidsonderzoek een label worden verkregen. TNO voert een dergelijk vergelijking van de gelijkwaardigheid uit op basis van de volgende uitgangspunten:

Gelijkwaardig gereedschap

Een gelijkwaardig gereedschap is een gereedschap dat bij gebruik evenveel of minder stof produceert dan het door TNO geteste gereedschap. De achterliggende gedachte is het aantal tests te beperken, ervan uitgaande dat de niet geteste apparatuur eveneens voldoet aan de testvereisten. In een productgroep wordt gekozen voor het product dat het meeste stof produceert. Dit gebeurt op basis van specificaties zoals vermogen, toerental, diameter boor/ slijpschijf. Dit product wordt getest en is representatief voor de gehele productgroep.

Gelijkwaardige stofzuiger

Een gelijkwaardige stofzuiger is een stofzuiger die evenveel of meer afzuigcapaciteit (m3/uur) heeft dan de geteste stofzuiger. Ook specificaties met betrekking tot stoffilters, filterreiniging, stofopvang (in stofzuigerzak of niet) en een gelijke classificatie (L- of M-type stofzuiger) zijn belangrijk bij de keuze van een representatieve (door TNO te testen) stofzuiger uit een productgroep. Ook hier is de achterliggende gedachte het aantal tests te beperken. Stofzuigers met dezelfde of betere specificaties hoeven dan niet afzonderlijk te worden getest.

Gelijkwaardig systeem

Wanneer we spreken van een gelijkwaardig systeem betekent dit dat het gereedschap, de afzuigmodule, de afzuigslang (diameter, lengte) gelijkwaardig moeten zijn. Gelijkwaardige systemen worden vermeld in de TNO-prestatietoets van het geteste systeem.

TNO Prestatietoets opgenomen in Basisinspectiemodule Kwartsstof

TNO heeft een Prestatietoets ontwikkelt waarmee aangetoond wordt hoe lang met een gereedschap of gereedschap in combinatie met stofzuiger gewerkt kan worden zonder de grenswaarde te overschrijden. De Nederlandse Arbeidsinspectie noemt de TNO-prestatietoets in de Basisinspectiemodule (BIM) Kwartsstof. De inspecteur kan tijdens inspecties aan de hand van de prestatietoetsen van de gebruikte handgereedschappen en stofzuigers controleren of de blootstelling aan respirabel kristallijn kwarts beneden de wettelijke grenswaarde van 0,075 mg/m³ blijft. Indien de werkzaamheden worden uitgevoerd met apparatuur waarvoor een prestatietoets is opgenomen én met inachtneming van de specifieke toepassingsvoorwaarden en verantwoorde inschakeltijd per werkdag, wordt de blootstelling als doeltreffend beheerst beschouwd (stand van de wetenschap). De werkgever hoeft dan zelf geen beoordeling van de blootstelling meer uit te voeren. Deze is voor die specifieke werkzaamheid immers al door TNO uitgevoerd.

Bekijk de basisinspectiemodule kwartsstof

Intentieverklaring

In 2013 hebben een aantal grote bouwondernemingen, samen met TNO en Aboma, de intentieverklaring ‘Gebruik stofvrije gereedschappen’ ondertekend. Dit vormde het startpunt voor een traject om nieuwe gereedschappen te ontwikkelen, een initiatief van de Nederlandse Arbeidsinspectie en TNO. De ondertekenaars vervullen daarmee een voorbeeldfunctie en spreken publiekelijk de intentie uit dat op hun bouwplaatsen door alle partijen wordt gewerkt met stofvrije gereedschappen. Later in 2013 is, in samenwerking met sociale partners en OTIB (Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf), een informatiebijeenkomst georganiseerd voor de installatiebranche. Op deze bijeenkomst is, naast een film over asbest, ook een nieuwe toolboxfilm over de gevaren van kwartsstof in de bouw gepresenteerd.

Bekijk hier de intentieverklaring (pdf)