Ontwerpcriteria stofzuigers
Bij het ontwerp van een industriële stofzuiger is een groot aantal zaken van invloed op het al dan niet succesvol functioneren in de praktijk. TNO heeft richtlijnen opgesteld die als leidraad kunnen dienen voor het ontwerpen van goede stofzuigers. Hieronder zijn de belangrijkste punten op een rijtje gezet.
Download hier de uitgebreide richtlijnen (pdf) >>
Debiet / airflow industriële stofzuiger
In de regel geldt dat de airflow door de afzuigslang zo hoog mogelijk dient te zijn. Concreet gelden de volgende punten voor een industriële stofzuiger:
- Een flow, gemeten aan einde afzuigslang, van minimaal 150 m³/uur is gewenst
- Een grotere slangdiameter is beter dan een kleinere slangdiameter (Ø 50 mm, flow onveranderd; Ø 38 mm, flow vermindert met 25 %; Ø 19 mm, flow vermindert met 65%)
- Kortere slangen zijn beter dan langere slangen (standaard 3-5 meter)
- Een gladde binnenzijde van de slang is beter dan een ruwe/geribbelde binnenzijde
L- en M-classificaties
Er zijn twee classificaties, ten eerste is er de classificatie van het (stof)filter van de industriële stofzuiger. Deze classificatie geeft aan wat de filtereffectiviteit is van het betreffende (stof)filter.
- Een L-filter heeft een rendement van 99 %.
- Een M-filter heeft een rendement van 99,9%.
- Een H-filter heeft een rendement van 99,995%
In de meeste industriële stofzuigers zit tegenwoordig minimaal een M-filter.
Daarnaast is er de classificatie van de stofzuiger:
- L-classificatie: de stofzuiger heeft GEEN alarmeringssysteem (licht- of geluidssignaal).
- M-classificatie: de stofzuiger heeft WEL een alarmeringssysteem (licht- of geluidssignaal).
- Het alarmeringssysteem wordt ingeschakeld bij een te lage afzuigcapaciteit van de stofzuiger. Een L-klasse stofzuiger kan ook een M-filter bevatten.
Filterreiniging
Er is een aantal filterconcepten, te weten:
- Drietrapsfiltersysteem (cycloon, fijnfilter, H-/HEPA-filter)
- Enkelvoudig filtersysteem (L,M,H)
- Disposable filtersysteem
Vervuiling van stoffilters heeft een grote impact op de capaciteit van de stofzuiger. Het belangrijkste ontwerpcriterium is dan ook ervoor te zorgen dat de stoffilters niet te snel vervuilen. Dit kan worden gerealiseerd door toepassing van:
- Mechanische reiniging (trilling)
- Reverse pulse reiniging (luchtomkering)
- Regelmatig vervangen van filters en of stofopvangfilters
- Gebruik voorafscheiders (cyclonen)
Tijdens de filterreiniging moet de afzuigfunctie van de stofzuiger worden gegarandeerd: terwijl de helft van het filter wordt gereinigd, wordt lucht aangezogen via de tweede helft. Ook verdient het aanbeveling om door een flowindicatie (akoestisch, visueel) de werking van de stofzuiger continu te controleren.
Stofopvang industriële stofzuiger
Er is een aantal mogelijkheden voor stofopvang:
- Open container
- Open plastic zak
- Gesloten papieren zak
- Gesloten kunststof zak
De open systemen hebben als nadeel het extra vervuilen van de filtersystemen. De gesloten papieren/ kunststof vervuilen tijdens gebruik en veroorzaken daarmee een vermindering van de effectieve afzuigcapaciteit van de stofzuigers. Een voordeel is uiteraard de verminderde stofbelasting voor de L-, M- en H-filters. Bij de verwijdering van deze gesloten systemen, vol met stof, is de blootstelling aan schadelijk stof nihil, dit in tegenstelling met open systemen.
Compartimentering
Het gebruik van stofzuigers en de compartimentering zijn communicerende vaten. Bij een volledige compartimentering van de stofbron kan het stof niet verspreiden naar de directe werkomgeving. Bij een onvolledige compartimentering kan het stof verspreiden naar de werkomgeving. De mate van compartimentering stelt andere eisen aan de afzuigcapaciteit van stofzuigers.
Onderstaande afbeelding laat voorbeelden zien van gesloten systemen, semi-gesloten systemen en open systemen.
Het gesloten systeem is volledig gecompartimenteerd rondom de stofbron; bij het “semi-gesloten” systeem bij de afzuigkap voor een haakse slijper is sprake van een gedeeltelijke omsluiting van de stofbron en een éénduidige verspreidingsrichting van het stof. Bij een “open” systeem, zoals bij de hakhamer, is er een aanzienlijke afstand tussen bron en afzuigslang. De keuze van een stofzuiger is mede afhankelijk van de mate van compartimentering. De blauwe boorhamer functioneert stofvrij bij een afzuigcapaciteit van circa 20 m3/uur. De haakse slijper met afzuigkap werkt stofvrij bij een capaciteit van 150 m3/uur. De getoonde hakhamer werkt stofvrij bij gebruik van een stofzuiger met een capaciteit van meer dan 250 m3/uur.
Het totale systeem (gereedschap, afzuigmodule, stofzuiger) is bepalend voor de uiteindelijke blootstelling aan stof in de ademzone van de werknemer. Hoe beter de compartimentering betekent minder eisen aan de stofzuiger.